Dưới đây là trích các đoạn nói về bốn đức tính trên trong Luận Ngữ.
Tử viết: “quân tử đạo giả tam, ngã vô năng yên:
nhân giả bất ưu, trí giả bất hoặc, dũng giả bất cụ.”
Tử Cống viết, phu tử tự đạo dã
子曰:「君子道者三，我無能焉:
仁者不憂，知者不惑，勇者不懼。」
子貢曰:「夫子自道也!」
Đức Khổng nói:
“Đạo quân tử có ba điều mà ta chưa làm được:
Người nhân không lo buồn, kẻ trí không nghi hoặc, người dũng không sợ hãi.”
Tử Cống thưa rằng: “Thầy nói khiêm đó thôi!”
~ Luận ngữ – Hiến Vấn
(thiên Tử Hãn cũng nói 3 điều trên)
Tử Lộ viết: “Quân tử thượng dũng hồ”.
Tử viết: “Quân tử nghĩa dĩ vi thượng.
Quân tử hữu dũng nhi vô nghĩa vi loạn,
tiểu nhân hữu dũng nhi vô nghĩa vi đạo”.
子路曰:「君子尚勇乎?」
子曰:「君子義以爲上。
君子有勇而無義爲亂，
小人有勇而無義爲盜。」
Tử Lộ hỏi: “Người quân tử có trọng dũng không?”
Khổng Tử đáp: “Người quân tử lấy nghĩa làm trên hết.
Người quân tử chỉ có dũng mà không có nghĩa thì làm loạn,
kẻ tiểu nhân chỉ có dũng mà không có nghĩa thì làm trộm cướp”.
~ Luận Ngữ – Dương Hóa
Tử Trương vấn ‘nhân’ ư Khổng tử.
Khổng tử viết: “năng hành ngũ giả ư thiên hạ vi nhân hĩ.”
“Thỉnh vấn chi”
Viết: “cung, khoan, tín, mẫn, huệ,
cung tắc bất vũ, khoan tắc đắc chúng,
tín tắc nhân nhiệm yên, mẫn tắc hữu công,
huệ tắc túc dĩ sử nhân.”
子張問「仁」於孔子。
孔子曰:「能行五者於天下，爲仁矣。」
「請問之?」
曰: 「恭、寬、信、敏、惠：
恭則不侮，寬則得衆，
信則人任焉，敏則有功，
惠則足以使人。」
Tử Trương hỏi Khổng Tử về đức nhân.
Khổng Tử đáp: Làm được năm đức trong thiên hạ thì gọi là nhân.
(Tử Trương) xin hỏi là những đức gì?
(Khổng Tử) nói: "Cung, khoan, tín, mẫn, huệ.
Cung kính thì không ai khi dễ mình, khoan dung thì thu phục lòng người,
Giữ chữ tín thì được người tin cậy mình, nhanh nhẹn cần mẫn thì có công,
Ban ơn huệ thì có thể sai khiến người."
~ Luận Ngữ, Dương Hóa
Tử viết: “Do! Hối nhữ tri chi hồ,
tri chi vi tri chi, bất tri vi bất tri, thị tri dã.”
子曰:「由！誨女知之乎!
知之為知之，不知為不知，是知也。」
Khổng Tử hỏi: “Trò Do, ngươi có muốn được dạy về sự hiểu biết không?
Biết thì nói biết, không biết thì nói không biết, ấy là biết vậy.”
~ Luận Ngữ, Vi chính
(trò Do chính là Tử Lộ)
Tử viết: Trí giả nhạo thủy, nhân giả nhạo sơn,
Trí giả động, nhân giả tĩnh. Trí giả lạc, nhân giả thọ.
子曰:「知者樂水，仁者樂山。
知者動，仁者靜。知者樂，仁者壽。」
Khổng Tử nói: Người trí thích nước, người nhân thích núi.
Người trí thì động (như nước chảy); người nhân thì tĩnh (như núi ở một chỗ).
Người trí thường vui, người nhân thường thọ.
~ Luận Ngữ - Ung Dã
Nguồn : Cổ Hán Văn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét